Quitclaim voorbeeld: afspraken over portretten (2024)

Ga je een persoon filmen, fotograferen of illustreren en wil je afspraken maken over het gebruik van dat portret? Meestal zul je dan gebruik (willen) maken van een quitclaim, maar wat moet daar dan in staan?

Toestemming = overeenkomst

Wanneer er toestemming wordt gevraagd om het portret openbaar te mogen maken en de geportretteerde gaat daarmee akkoord, dan is er sprake van een overeenkomst. De geportretteerde kan zich dan later niet meer bedenken of toestemming nog intrekken.

Een overeenkomst moet wel duidelijk zijn. De ander moet goed weten wat er bedoeld werd en dus ook wat er verwacht mocht worden. Een onduidelijke quitclaim, die veel te algemeen en breed geformuleerd is, werkt daarom misschien wel eerder tegen dan voor je.

Je kunt namelijk niet meer gebruik maken van de regeling over portretten die niet in opdracht zijn gemaakt, waarbij de belangenafweging tussen het belang om openbaar te maken en het privébelang van de geportretteerde de doorslag geeft.

LawStories in je mailbox?

Redelijkerwijs kunnen voorzien

Veel quitclaims zijn erg breed en algemeen opgesteld.

In een van de meest gebruikte quitclaims staat bijvoorbeeld, als het gaat om de toestemming, alleen deze tekst: Verleent hierbij de fotograaf het recht (hetgeen kan worden overgedragen aan andere partijen, wanneer de fotograaf dit wil) om zonder beperking de foto te gebruiken, publiceren, reproduceren en distribueren.

Je zou dus denken: de fotograaf en die derden mogen werkelijk alles doen met het portret wat ze maar willen. Dat is tot op zekere hoogte waar. Ze mogen er alles mee doen wat voor de geportretteerde redelijkerwijs voorzienbaar was.

Daar vallen meestal de bijzondere bewerkingen (niet de eenvoudige nabewerking, maar meer de montages bijvoorbeeld) buiten. Dat had de geportretteerde niet kunnen voorzien. Het portret in een context die niet klopt, ook niet. Denk bijvoorbeeld aan een onschuldig straatinterview dat gefilmd is, waarbij deze toestemming is gevraagd, maar het terechtkomt in een zeer negatief, volledig uit context getrokken item in een televisieprogramma waar de geportretteerde helemaal niet mee geassocieerd wil worden. Had de geportretteerde dat kunnen voorzien?

Haviltexen

Wat was de bedoeling van partijen? Wat op papier staat is nog niet altijd wat partijen over een weer bedoeld hebben of van elkaar hadden mogen verwachten. Buiten wat er op papier staat is daarom ook belangrijk wat partijen bedoeld hadden af te spreken. Dat dit mee moet wegen komt uit het zogenaamde Haviltex-arrest. Vandaar dat ik dit ‘Haviltexen’ noem.

Uit een te algemene tekst blijkt daarom minder goed wat de bedoeling werkelijk was. Meestal wordt er mondeling wel nog toegelicht waar een portret voor gebruikt zal worden. Dan kan een fotograaf of andere maker van het portret zich dus niet meer beroepen op de brede omschrijving van de quitclaim zelf. De mondelinge toelichting, alhoewel lastiger te bewijzen, wordt belangrijker.

Inhoud quitclaim

Wat moet er dan wel in een quitclaim staan?

Welk portret?

Zorg ervoor dat duidelijk is over welke portretten het gaat. Plaats en datum waarop ze gemaakt zijn helpt daarbij. Vermeld eventueel ook of het foto’s zijn of dat het om video gaat en als het mogelijk is, geef een omschrijving van de portretten.

Hoe mag een portret gebruikt worden?

Wat mag er met de portretten gebeuren? Mogen ze sterk bewerkt worden, mogen ze buiten de context gebruikt worden, mogen ze ook ingezet worden voor bijvoorbeeld advertenties. Mag er gedaan worden of het een ander persoon is op de foto? Hierbij kan een grote rol spelen of het een ingehuurd model is, waarbij al duidelijk is dat de foto’s of video’s worden gebruikt voor een advertentie en het dus per definitie commercieel en ‘uit context’ gebruikt wordt of dat het een straatportret is dat met toestemming gebruikt gaat worden.

Waar mag het portret gepubliceerd worden?

Waarvoor mag het portret gebruikt worden? Een uitzending en mag die herhaald worden en ook door een andere zender nog worden uitgezonden en mag die uitzending ook online verschijnen? Mag de foto of video ook terugkomen in het portfolio van de fotograaf of cameraman? Als het een portret is voor reclame, mag het dan later opnieuw door hetzelfde merk worden ingezet of is het voor een eenmalige campagne? Of moet het portret juist breder gebruikt kunnen worden? Hier moet het midden gevonden worden tussen wat té specifiek is, waardoor gebruikers te veel worden beperkt en wat zo algemeen en ruim omschreven is dat de bedoeling niet meer duidelijk is en waardoor voor de geportretteerde misschien niet meer redelijkerwijs voorzienbaar is hoe het portret gebruikt kan gaan worden.

In welk land?

Waar mag het portret gebruikt worden? Alleen binnen Nederland of ook daarbuiten? En hoe wordt beoordeeld of het alleen binnen Nederland wordt gebruikt? Met name bij online gebruik kun je daar verschillende opvattingen over hebben.

Wie mag het gebruiken?

Wie mag het portret gebruiken? Alleen de fotograaf of videograaf of producent. Is er een specifieke opdrachtgever? Komt de foto in een beeldbank terecht? Mag het op social media gebruikt worden? Er wordt dan immers wel een uitgebreide licentie gegeven aan dat medium.

Hoe lang mag het portret gebruikt worden?

Hoe lang mag het portret gebruikt worden? Alleen nu of ook nog over 20 jaar? Of als het om print gaat: misschien is het bespreken van een oplage verstandiger.

Algemeen

Vergeet natuurlijk ook de basiszaken niet:

• Naam van de geportretteerde en eventueel contact gegevens
• (Bedrijfs)naam en contact gegevens van de partij die de quitclaim gebruikt
• Datum
• Eventueel een overeengekomen vergoeding
• Handtekening van de geportretteerde

Het is natuurlijk wel zo vriendelijk en handig om de geportretteerde ook een kopie mee te geven, zodat hij/zij de afspraken nog eens op kan zoeken.

Lees ook:

• Wie is verantwoordelijk voor de Quitclaim?
• Lees goed voor je een quitclaim tekent
• Portretrecht en Quitclaims